Президенттің жолдауы

Мемлекет  басшысы Қасым –Жомарт Тоқаевтың

Қазақстан халқына Жолдауы

Послание Главы государства Касым –Жомарта Токаева  

"ӘДІЛ ҚАЗАҚСТАН: ЗАҢ ЖӘНЕ ТӘРТІП, ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСУ, ҚОҒАМДЫҚ ОПТИМИЗМ".

 «СПРАВЕДЛИВЫЙ КАЗАХСТАН: ЗАКОН И ПОРЯДОК, ЭКОНОМИЧЕСКИЙ РОСТ, ОБЩЕСТВЕННЫЙ ОПТИМИЗМ».

Жолдаудың басты мақсаты: «азаматтардың табыс деңгейін арттыру».

Главная  цель послания: «повышение уровня доходов граждан».

02.09.2024ж.

ПЕРВОЕ НАПРАВЛЕНИЕ: ЭНЕРГЕТИКА

Президент назвал обеспечение газом населения и экономики одной из первостепенных задач правительства. В рамках задачи будут:

• расширяться газотранспортные маршруты;
• осваиваться новые залежи газа с общим объемом добычи в один миллиард кубометров в год;
• рационально распределяться имеющиеся объемы газа на внутреннем рынке;
• привлечены новые инвестиции в геологоразведку газовых месторождений;
• предоставляться адекватные тарифы и оптовые цены.

Также будет ускорено строительство газоперерабатывающих предприятий в Жанаозене, на Кашагане и Карачаганаке.

Тарифная политика будет планироваться на долгий срок.

«При этом нельзя допустить необоснованного роста тарифов для потребителей», — отметил Касым-Жомарт Токаев.

До конца года планируется утвердить национальный проект по модернизации энергетического и коммунального секторов.

Со следующего года планируется внедрить четкие нормы потребления по принципу «больше потребляешь – больше платишь». В законодательство будет введено понятие социально значимых услуг, которые будут регламентированы по аналогии с процессами оказания госуслуг.

Референдум по строительству в Казахстане АЭС состоится 6 октября текущего года.

ВТОРОЕ НАПРАВЛЕНИЕ: ТРАНСПОРТ

Будут пересмотрены железнодорожные тарифы.

КТЖ построит более тысячи километров новых железных дорог.

Планируется запустить единую цифровую платформу, на которой будет отражаться вся информация о строительстве и ремонте дорог, в том числе внутригородских.

Президент поручил масштабировать программу среднего ремонта автодорог на всю страну с охватом не менее 10 тысяч км.

Для сокращения числа ДТП на дорогах местного и республиканского значения будут улучшать инфраструктуру и внедрять интеллектуальные системы.

Будет ужесточен контроль за техническим состоянием автомобилей и за уровнем подготовки водителей.

Также будут развиваться:

• авиационные грузоперевозки, они могут вырасти в 2 раза;
• внутренние авиамаршруты, в том числе через строительство необходимой инфраструктуры (аэропортов, аэровокзалов и дорог к ним) на основных туристических объектах, в том числе Катон-Карагае, Зайсане и Кендирли;
• парки малой авиации через покупку новых вертолетов и легких самолетов.

ТРЕТЬЕ НАПРАВЛЕНИЕ: ОБРАЗОВАНИЕ

Поэтапно будет расти число грантов в вузы, особенно в медицинские. При этом президент сказал, что нельзя распылять государственные средства по всем университетам, так что политика распределения грантов по учебным заведениям может измениться.

Высшее образование будет сильнее привязано к производству.

«Правительству следует рассмотреть возможность принятия в отраслевые госорганы выпускников колледжей, показавших высокие результаты», — добавил глава государства.

Изменится система распределения зарубежных стажировок для ученых во избежание «академического туризма».  

Система технического и профессионального образования будет реформирована.

До конца 2025 года планируется ввести в эксплуатацию 217 новых школ. Для комфортных школ будет предусмотрена отдельная система управления. В течение трех лет планируется отремонтировать еще 1300 школ.

В школах и вузах появятся образовательные программы по основам финансовой грамотности и цифровой гигиены.

Подушевое финансирование в детсадах будет привязано к реальным доходам каждой семьи.

ЧЕТВЕРТОЕ НАПРАВЛЕНИЕ: МЕДИЦИНА

Будет сформирован единый пакет базовой государственной медицинской помощи, сбалансированный с точки зрения возможностей и обязательств бюджета. Все сверх него должно будет оплачиваться через систему страхования.

Это потребует дополнительной цифровизации.

Планируется ввести единую государственную медицинскую информационную систему для всех организаций здравоохранения, получающих госзаказ, независимо от их формы собственности.

Государство будет активнее развивать партнерство с частными клиниками, для них будут созданы отдельные нормативы и правила.

ПЯТОЕ  НАПРАВЛЕНИЕ: СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО

Государство распространит опыт выдачи кредитов фермерам по сниженным ставкам на банки. Также будут выдаваться товарные кредиты в рамках проекта «Ауыл аманаты».

Продолжится борьба с приписками в сельском хозяйстве, виновных будут привлекать к ответственности.

Продолжится изъятие сельхозугодий, в частности неиспользуемых и полученных с нарушениями (в том числе без проведения конкурсов). Президент подчеркнул, что нельзя разрушать действующие предприятия, которые обеспечивают население рабочими местами.

Будет создаваться инфраструктура переработки и сбыта произведенной сельчанами продукции.

Во всех регионах появятся центры обучения растениеводству. 

ШЕСТОЕ  НАПРАВЛЕНИЕ:ВОДА

Основная задача — научиться создавать запасы воды, собирая паводковые воды для нужд аграриев.

Для этого будут вводиться водосберегающие технологии. В рамках задачи планируется:

• отремонтировать и модернизировать гидрологические посты;
• организовать работу по всемерной экономии воды;
• урегулировать тарифную политику;
• поддерживать инвесторов.

СЕДЬМОЕ  НАПРАВЛЕНИЕ:БИЗНЕС

Правительство и Нацбанк будут решать вопрос с кредитованием реального сектора и обеспечением малого и среднего бизнеса необходимыми для развития фондами.

Власти будут стимулировать банки вкладывать больше средств в экономику. Уплачиваемые банками налоги должны быть соразмерны дивидендам их акционеров, что выглядит особенно логичным на фоне государственной помощи, оказанной банкам.

Впервые за почти 30 лет будет принят новый закон о банках, соответствующий современным реалиям.

Планирование бюджета будет более ориентировано на экономию, в том числе через исключение чрезмерных трат на задачи, не являющиеся по своей сути первоочередными и стратегическими.

Президент напомнил, что правительство должно выработать пакетные меры по поддержке среднего бизнеса в рамках повышения его доли с нынешних 7 % до 15 % в 2029 году.

Будет сформирован единый понятный список льгот и преференций для бизнеса.

Будут приняты меры в отношении теневого сектора экономики. В частности, речь о завершении в сжатые сроки всей работы по приграничным таможенным постам и недопуске «перетока» незаконных доходов от внешнеторговых операций в другие юрисдикции.

Также президент коснулся возврата активов и легализации незаконных доходов.

Законодательная норма закрепит вложение средств в экономику Казахстана как обязательное условие для амнистии капитала. Такие лица будут обязаны вкладывать значительные средства в строительство важной общественной инфраструктуры, в том числе школ, больниц, стадионов, музеев. К тем, кто откажется от вложений или будет затягивать процесс, будут применены меры.

Вся информация о возвращенных активах и целевом использовании будет упорядочена.

ВОСЬМОЕ  НАПРАВЛЕНИЕ: НАЛОГИ

Будет введен новый Налоговый кодекс, который будет нацелен на выстраивание принципиально нового налогового администрирования. Глава государства подчеркнул, что формулировки кодекса будут упрощены, чтобы его мог легко понять каждый экономически активный гражданин. Также это поможет избежать проблем с отличиями в толковании норм.  Однако кодекс будет введен только в следующем году, так как на данный момент он еще не готов.

Будут оптимизированы налоговые режимы для предпринимателей.

Продолжится цифровизация налогового администрирования.

Президент отметил, что желательно адаптировать всю налоговую политику к меняющимся фискальным условиям, включая пересмотр налоговых ставок.

Будут установлены дифференцированные ставки индивидуального подоходного налога.

Будет увеличен порог налоговой задолженности, при котором будут направляться извещения без применения принудительного взыскания. При превышении порога задолженности банковский счет должника не будет блокироваться целиком. Блокировка коснется только суммы в пределах долга. При крупной налоговой задолженности будет предоставляться рассрочка по уплате без залогового обеспечения.

По всем налоговым льготам власти будут ждать отчетность. При этом количество льгот сократится, останутся только действительно эффективные. Приоритет получат льготы для экспортеров продукции высокого передела, президент прямо заявил, что они должны получать больше поддержки, чем любой другой бизнес.

ДЕВЯТОЕ  НАПРАВЛЕНИЕ:ИНВЕСТИЦИИ

Вопрос привлечения инвестиций стоит очень остро, государство планирует решать его как можно быстрее.

В числе мер:

• повышение качества проектов государственно-частного партнерства с участием международных финансовых институтов;
• определение пула масштабных проектов «под ключ», которые могут быть профинансированы международными финансовыми организациями через механизм ГЧП;
• тщательное исполнение указа «О мерах по либерализации экономики;
• работа с жалобами предпринимателей на чрезмерную контрольную и надзорную деятельность госорганов.

ДЕСЯТОЕ  НАПРАВЛЕНИЕ:ТЕХНОЛОГИИ

Президент поручил уделить внимание внедрению ИИ в жизнь казахстанцев, в том числе в платформу «электронного правительства», а также в следующем году в Астане запустить Национальный центр искусственного интеллекта.

Будет автоматизированы кадровые вопросы организаций, финансируемых из государственного бюджета.

В 2025 году планируется завершить прокладку волоконно-оптической линии связи через Каспийское море.

«В целом, нужно продолжить активное развитие телекоммуникационных сетей, дата-центров, внедрять мировые стандарты кибербезопасности, повышать компетенции наших специалистов», — заявил президент.

Продолжится работа с криптобиржами и майнерами, особенно в вопросе уклонения последних от налогов.

ОДИННАДЦАТОЕ НАПРАВЛЕНИЕ:РАЗНОЕ

Инструменты поддержки населения будут учитывать реальные доходы граждан, чтобы материальную помощь получали только действительно нуждающиеся граждане.

Продолжится развитие города Алатау через создание привлекательных условий для инвестиций, жизни и работы в этом городе.

Появятся новые госнаграды, в том числе почетные звания для инженеров, геологов, разработчиков месторождений, работников транспортной, аграрной и водной отраслей, а также ученых и изобретателей.

Будет обновлено законодательство в сфере массового спорта.

В Казахстане будет налажена современная система мониторинга эмиссий, что поможет улучшить экологическую обстановку.

Будут приняты меры для защиты лесов и степей от пожаров.

Продолжится озеленение страны. Опыт «Семей Орманы» по выращиванию высококачественного посадочного материала планируется масштабировать в других лесных регионах республики.

Экологическая акция «Таза Қазақстан» станет постоянной.

Акимы районов и городов областного значения будут избираться только через прямые выборы, которые будут проводиться по мере истечения полномочий (то есть сроков ротации) действующих акимов.

При назначениях будут учитываться профессиональные и моральные качества кандидатов, а также их результативность на предыдущих должностях.

БІРІНШІ БАҒЫТ: ЭНЕРГИЯ

Президент халықты және экономиканы газбен қамтамасыз етуді үкіметтің басты міндеттерінің бірі деп атады. Тапсырма мыналарды қамтиды:

• газ тасымалдау бағыттарын кеңейту;

• жалпы өндіру көлемі жылына бір миллиард текше метр болатын жаңа газ кен орындарын игеру;

• ішкі нарықта қолда бар газ көлемін ұтымды бөлу;

• газ кен орындарын геологиялық барлауға жаңа инвестициялар тартылды;

• барабар тарифтер мен көтерме бағаларды қамтамасыз ету.

Жаңаөзен, Қашаған және Қарашығанақтағы газ өңдеу зауыттарының құрылысы да жеделдетіледі.

Тарифтік саясат ұзақ мерзімге жоспарланатын болады.

«Сонымен бірге біз тұтынушылар үшін тарифтердің негізсіз өсуіне жол бере алмаймыз», - деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Жыл соңына дейін энергетика және коммуналдық секторды жаңғыртудың ұлттық жобасын бекіту жоспарлануда.

Келер жылдан бастап «көп тұтынасың, көп төлейсің» деген қағидаға негізделген нақты тұтыну стандарттарын енгізу жоспарлануда. Заңнамаға мемлекеттік қызметтер көрсету процестеріне ұқсастықпен реттелетін әлеуметтік маңызы бар қызметтер түсінігі енгізіледі.

Қазақстанда АЭС құрылысы бойынша референдум ағымдағы жылдың 6 қазанында өтеді.

ЕКІНШІ БАҒЫТ: КӨЛІК

Темір жол тарифтері қайта қаралады.

ҚТЖ мың шақырымнан астам жаңа темір жол салады.

Жолдарды, соның ішінде қалаішілік жолдарды салу және жөндеу бойынша барлық ақпаратты көрсететін бірыңғай цифрлық платформаны іске қосу жоспарлануда.

Президент республика бойынша орташа жол жөндеу бағдарламасының ауқымын кеңейтіп, кем дегенде 10 мың шақырымды қамтуды тапсырды.

Жергілікті және республикалық маңызы бар жолдарда апаттар санын азайту үшін инфрақұрылым жақсартылып, интеллектуалды жүйелер енгізіледі.

Көліктердің техникалық жай-күйі мен жүргізушілердің дайындық деңгейіне бақылау күшейтіледі.

Сондай-ақ келесілер әзірленетін болады:

• әуе жүк тасымалы, ол екі есе болуы мүмкін;

• ішкі әуе трассалары, оның ішінде Катонқарағай, Зайсан және Кендірліні қоса алғанда, негізгі туристік объектілерде қажетті инфрақұрылымды (әуежайлар, аэровокзалдар және оларға баратын жолдар) салу арқылы;

• жаңа тікұшақтар мен жеңіл ұшақтарды сатып алу арқылы шағын ұшақтар паркі.

ҮШІНШІ БАҒЫТ: БІЛІМ БЕРУ

Жоғары оқу орындарына, әсіресе, медициналық мамандықтарға бөлінетін гранттар саны біртіндеп артады. Бұл ретте президент мемлекеттік қаражатты барлық университеттер арасында тарату мүмкін емес, сондықтан оқу орындары арасында грант бөлу саясаты өзгеруі мүмкін екенін айтты.

Жоғары білім өндіріспен тығыз байланысты болады.

«Үкімет жоғары нәтиже көрсеткен колледж түлектерін салалық мемлекеттік органдарға қабылдау мүмкіндігін қарастыруы керек», - деді Мемлекет басшысы.

Ғалымдар үшін шетелдік тағылымдамаларды тарату жүйесі «академиялық туризмді» болдырмау үшін өзгереді.

Техникалық және кәсіптік білім беру жүйесі реформаланады.

2025 жылдың соңына дейін 217 жаңа мектепті пайдалануға беру жоспарлануда. Ыңғайлы мектептер үшін жеке басқару жүйесі қарастырылады. Үш жылдың ішінде тағы 1300 мектепті жөндеуден өткізу жоспарлануда.

Мектептер мен университеттерде қаржылық сауаттылық және цифрлық гигиена негіздері бойынша білім беру бағдарламалары пайда болады.

Бала бақшаларды жан басына шаққандағы қаржыландыру әрбір отбасының нақты табысына байланысты болады.

ТӨРТІНШІ БАҒЫТ: МЕДИЦИНА

Базалық мемлекеттік медициналық көмектің бірыңғай пакеті қалыптастырылады, бюджеттік мүмкіндіктер мен міндеттемелер бойынша теңгеріледі. Бұдан басқа кез келген нәрсе сақтандыру жүйесі арқылы төленуі керек.

Бұл қосымша цифрландыруды қажет етеді.

Меншік нысанына қарамастан, мемлекеттік тапсырыс алатын барлық денсаулық сақтау ұйымдары үшін бірыңғай мемлекеттік медициналық ақпараттық жүйені енгізу жоспарлануда.

Мемлекет жеке клиникалармен серіктестікті белсенді дамытатын болады, олар үшін жеке стандарттар мен ережелер жасалады.

БЕСІНШІ БАҒЫТ: АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ

Мемлекет фермерлерге жеңілдетілген мөлшерлемемен несие беру тәжірибесін банктерге таратады. «Ауыл аманаты» жобасы аясында сауда несиелері де берілмек.

Ауыл шаруашылығында тіркеуге қарсы күрес жалғасын тауып, кінәлілер жауапқа тартылады.

Ауыл шаруашылығы жерлерін тәркілеу жалғасады, атап айтқанда пайдаланылмаған және бұзушылықтармен (соның ішінде тендерлер өткізілмей) алынған. Елбасы халықты жұмыспен қамтамасыз етіп отырған жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жою мүмкін еместігін баса айтты.

Ауыл тұрғындары өндірген өнімді қайта өңдеу және өткізу инфрақұрылымы құрылады.

Өсімдік шаруашылығын оқыту орталықтары барлық өңірлерде пайда болады.

АЛТЫНШЫ БАҒЫТ: СУ

Басты міндет – диқандардың қажеттіліктері үшін тасқын суын жинап, су қорын құруды үйрену.

Осы мақсатта суды үнемдейтін технологиялар енгізіледі. Тапсырма аясында мыналар жоспарланған:

• гидрологиялық бекеттерді жөндеу және жаңғырту;

• суды үнемдеу жұмыстарын жан-жақты ұйымдастыру;

• тарифтік саясатты реттеу;

• инвесторларды қолдау.

ЖЕТІНШІ БАҒЫТ: БИЗНЕС

Үкімет пен Ұлттық банк нақты секторды несиелендіру, шағын және орта бизнесті дамытуға қажетті қаражатпен қамтамасыз ету мәселесін шешетін болады.

Билік банктерді экономикаға көбірек қаражат салуға ынталандырады. Банктер төлейтін салықтар олардың акционерлері алатын дивидендтерге сәйкес болуы керек, бұл әсіресе банктерге көрсетілетін мемлекеттік көмекті ескере отырып, қисынды болып көрінеді.

30 жылға жуық уақыттан бері алғаш рет заманауи шындыққа сай банктер туралы жаңа заң қабылданады.

Бюджетті жоспарлау үнемдеуге, оның ішінде басымдылық пен стратегиялық мәні жоқ міндеттерге шамадан тыс шығындарды жою арқылы көбірек бағытталатын болады.

Президент 2029 жылы үкімет оның үлесін қазіргі 7 пайыздан 15 пайызға дейін ұлғайту аясында орта бизнесті қолдаудың кешенді шараларын әзірлеуі керектігін еске салды.

Бизнеске арналған жеңілдіктер мен преференциялардың бірыңғай, түсінікті тізімі қалыптасады.

Экономиканың көлеңкелі секторына қарсы шаралар қабылданатын болады. Атап айтқанда, шекаралық кеден бекеттеріндегі барлық жұмыстарды қысқа мерзімде аяқтау және сыртқы сауда операцияларынан түскен заңсыз түсімдердің басқа юрисдикцияларға «ағылуына» жол бермеу туралы айтып отырмыз.

Президент активтерді қайтару және заңсыз кірістерді заңдастыру мәселелеріне де тоқталды.

Заңнамалық норма капиталға рақымшылық жасаудың алғы шарты ретінде Қазақстан экономикасына инвестицияны белгілейді. Мұндай субъектілерден мектептер, ауруханалар, стадиондар мен мұражайларды қоса алғанда, маңызды қоғамдық инфрақұрылымдардың құрылысына қомақты қаражат салу талап етіледі. Инвестициялаудан бас тартқан немесе процесті кешіктіретіндерге шара қолданылады.

Қайтарылған активтер мен мақсатты пайдалану туралы барлық ақпарат ұйымдастырылады.

СЕГІЗІНШІ БАҒЫТ: САЛЫҚТАР

Жаңа Салық кодексі енгізіледі, ол принципті түрде жаңа салық әкімшілігін құруға бағытталған. Мемлекет басшысы кодекстің редакциясы әрбір экономикалық белсенді азаматқа түсінікті болуы үшін жеңілдетілетінін баса айтты. Бұл сондай-ақ ережелерді түсіндірудегі айырмашылықтармен байланысты проблемаларды болдырмауға көмектеседі. Дегенмен, код қазіргі уақытта дайын болмағандықтан, келесі жылы ғана енгізіледі.

Кәсіпкерлер үшін салық режимдері оңтайландырылатын болады.

Салық әкімшілігін цифрландыру жалғасады.

Президент барлық салық саясатын өзгермелі фискалдық шарттарға, оның ішінде салық мөлшерлемелерін қайта қарауға бейімдеген жөн екенін атап өтті.

Жеке табыс салығының дифференциалды ставкалары белгіленеді.

Мәжбүрлеп өндіріп алуды қолданбай хабарламалар жіберілетін салық берешегінің шегі ұлғайтылады. Егер қарыз шегінен асып кетсе, борышкердің банктік шоты толығымен бұғатталмайды. Бұғаттау тек қарыз сомасына әсер етеді. Салық берешегі көп болған жағдайда кепілсіз бөліп төлеу қарастырылады.

Билік барлық салық жеңілдіктері бойынша есептерді күтеді. Бұл ретте жеңілдіктер саны азаяды, тек шынымен тиімділері ғана қалады. Жоғары қосылған құны бар өнімдерді экспорттаушыларға жеңілдіктерге басымдық беріледі.

ТОҒЫЗЫНШЫ  БАҒЫТ: ИНВЕСТИЦИЯЛАР

Инвестиция тарту мәселесі өте өткір, мемлекет оны мүмкіндігінше тезірек шешуді жоспарлап отыр.

Шаралар арасында:

• халықаралық қаржы институттарының қатысуымен мемлекеттік-жекеменшік әріптестік жобаларының сапасын арттыру;

• МЖӘ тетігі арқылы халықаралық қаржы ұйымдары қаржыландыратын ауқымды жобалар пулын анықтау;

• «Экономиканы ырықтандыру шаралары туралы» қаулыны мұқият орындау;

• мемлекеттік органдардың шектен тыс бақылау-қадағалау қызметіне кәсіпкерлердің шағымдарымен жұмыс жасау.

ОНЫНШЫ БАҒЫТ: ТЕХНОЛОГИЯ

Президент жасанды интеллектті қазақстандықтардың өміріне, оның ішінде «электрондық үкімет» платформасына енгізуге назар аударуды, сондай-ақ келесі жылы Астанада Жасанды интеллект ұлттық орталығын іске қосуды тапсырды.

Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ұйымдардың кадр мәселесі автоматтандырылады.

2025 жылы Каспий теңізі арқылы талшықты-оптикалық байланыс желісін тартуды аяқтау жоспарлануда.

«Жалпы, бізге телекоммуникация желілері мен дата орталықтарын белсенді дамытуды жалғастыру, киберқауіпсіздіктің жаһандық стандарттарын енгізу, мамандарымыздың біліктілігін арттыру қажет», - деді президент.

Крипто биржаларымен және кеншілермен, әсіресе салық төлеуден жалтару мәселесі бойынша жұмыс жалғасады.

ОН БІРІНШІ БАҒЫТ: ТҮРЛІ

Халықты қолдау құралдарында азаматтардың нақты табыстары ескерілетін болады, осылайша шын мұқтаж азаматтар ғана материалдық көмек алады.

Бұл қалада инвестиция тарту, тұру және жұмыс істеу үшін тартымды жағдайлар жасау арқылы Алатау қаласының дамуы жалғасады.

Жаңа мемлекеттік наградалар пайда болады, оның ішінде инженерлерге, геологтарға, кен орындарын игерушілерге, көлік, ауыл және су шаруашылығы қызметкерлеріне, сондай-ақ ғалымдар мен өнертапқыштарға құрметті атақтар беріледі.

Бұқаралық спорт саласындағы заңнамалар жаңартылады.